Owsiki: jak leczyć, zapobiegać

 

Owsiki ludzkie to robaki pasożytnicze. Atakują przewód pokarmowy człowieka i pasożytują w jelicie cienkim, jelicie grubym, a także wyrostku robaczkowym. Ich pożywieniem jest treść pokarmowa. Są to nicienie o białym kolorze. Samice owsików osiągają 1 cm długości i w końcowym okresie swojego życia składają jaja w okolicach odbytu. Jest ich jednorazowo nawet do 12 tysięcy sztuk.

Owsiki wywołują chorobę, jaką jest owsica. Jest to najczęstsze zakażenie pasożytnicze przewodu pokarmowego. Szacuje się, że w Polsce choruje nawet 10% dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym (od 5 do 14 lat). Szczególnie narażone są osoby, które przebywają w skupiskach – szkołach, przedszkolach, internatach, domach dziecka.

Do zarażenia dochodzi poprzez połknięcie jaja owsików. Bardzo często są one przenoszone w okolice ust na brudnych rękach i pod paznokciami. Wykluwają się z nich larwy, które po kilku godzinach osiągają zdolność do inwazji. Warto zdawać sobie sprawę, że jaja owsika mogą przenosić się drogą powietrzną (np. wraz z kurzem) i osiadać na jedzeniu, pościeli oraz przedmiotach codziennego użytku. Dlatego główną z przyczyn owsicy jest niedostateczna higiena rąk.

Zdarza się również autoinwazja. Jest to sytuacja, w której z jaj owsika znajdujących się w okolicy odbytu wykluwają się larwy, a następnie wędrują one do jelita grubego.

Obecność owsików można rozpoznać przy pomocy testów laboratoryjnych. Podstawą diagnostyki jest wymaz z okolicy odbytu. Do szpary pośladkowej przykłada się specjalną taśmę, która jest następnie analizowana pod kątem obecności jaj owsików. Badanie trzeba wykonać rano – jeszcze przed wstaniem z łóżka. Niekiedy diagnostyka jest rozszerzana o badanie kału.

Owsiki u dzieci – objawy

Dominującym objawem owsików jest świąd odbytu. Pojawia się on w godzinach nocnych. Jest on spowodowany składaniem jaj przez samice. Jego konsekwencją mogą być zaburzenia snu. U dzieci często obecne jest także zgrzytanie zębami, trudności z koncentracją, płacz bez powodu. Jest to skutek nadpobudliwości nerwowej spowodowanej przez owsiki.

Objawy owsików mogą nasilać się przy długotrwałej inwazji pasożytniczej. Wówczas można zaobserwować:

• bóle brzucha,
• brak apetytu,
• ogólne osłabienie,
• nudności,
• bladość skóry,
• cienie pod oczami,
• niepokój,
• stany zapalne skóry i przeczosy spowodowane drapaniem.

Zdarza się, że zakażenie owsikami przebiega bezobjawowo lub dolegliwości są skąpe. Bez podjęcia odpowiedniego leczenia choroba może przejść w postać przewlekłą - ze względu na możliwość autoinwazji. Zwiększa się też ryzyko zakażenia innych osób.

 

Jak leczyć owsiki?

Leczenie owsicy odbywa się przy pomoc leków przeciwpasożytniczych. W Polsce dostępne są preparaty, które zawierają:

• pyrantel,
• mebendazol,

Są to leki przeciwpasożytnicze, które działają w świetle przewodu pokarmowego. Pyrantel unieruchamia pasożyty, dzięki czemu zostają wydalone. Natomiast mebendazol i albendazol powodują śmierć owsików, ponieważ zaburzają ich funkcje trawienne, przez co nie mogą przyswajać glukozy. Wszystkie preparaty mogą być podawane dzieciom powyżej 2. roku życia. Leki podaje się w jednorazowej dawce. Konieczne jest powtórzenie kuracji po 2 tygodniach, ponieważ działa ona tylko na dorosłe osobniki. Warto pamiętać, że leczenie owsików powinno obejmować wszystkich domowników.

W terapii bardzo ważne jest wyeliminowanie źródeł zakażenia wtórnego. Mowa o jajach pasożyta, które są obecne na pościeli, ręcznikach, bieliźnie, ubraniach, zabawkach, w kurzu. Dzięki temu nie dojdzie do ponownej inwazji. Konieczne jest ich wypranie w wysokiej temperaturze i wyprasowanie. Trzeba także odkurzyć mieszkanie – szczególnie w trudno dostępnych zakamarkach, ponieważ właśnie tam mogą znajdować się jaja pasożyta.

Niezwykle ważna jest także higiena. Konieczne jest częste mycie rąk – zwłaszcza po wizycie w toalecie. Rodzice powinni pilnować, aby dziecko nie dotykało okolic odbytu, ponieważ sprzyja to przenoszeniu jaj owsików. Należy także zadbać o częstsze kąpiele i regularne wypróżnienia.